Zamiast archipelagu małych, wyizolowanych wysepek – silny ekosystem, mogący konkurować międzynarodowo.
Zamiast archipelagu małych, wyizolowanych wysepek – silny ekosystem, mogący konkurować międzynarodowo.
Innowacja – słowo, które zrobiło zawrotną karierę w j. polskim. Termin innowacyjność jest nazbyt często jednak stosowany jedynie jako zabieg marketingowy.
Innowacja w Dolinie Krzemowej rozumiana jest jako przeniesienie pomysłu na rynek w celu skapitalizowanie jego wartości. Wiedza, kapitał intelektualny i know-how stanowią w obecnym świecie elementy równie ważne jak kapitał finansowy, decydując o rozwoju firm i ich ekspansji. Innowacji nie można zadekretować ani zaplanować. Nie można nakazać ani metodami administracyjnymi ani hojnymi stymulacjami finansowymi. Efektywność, czyli namacalne rezultaty inwestycji w projekty innowacyjne nie jest zadowalająca. Statystyki nie odzwierciedlają różnorodności polskich firm, ale pokazują, że dobre kadry, nowe patenty, rosnące nakłady na R&D za rzadko przekładają się na nowe produkty, wzrost sprzedaży, wyższe marże, zdobywanie nowych rynków i większą konkurencyjność polskich firm. W szczególności małe i średnie polskie firmy potrzebują know-how z zakresu zarządzania innowacją i z zakresu jej komercjalizacji, a następnie dostępu do większych rynków i kanałów dystrybucji, tak żeby móc maksymalizować potencjał i zyskowność raz wdrożonej innowacji. Światowa praktyka wskazuje, że nie tylko wielki konkurent, lecz także mała firma dysponująca dobrą wiedzą inicjującą technologiczny przełom rynkowy potrafi skutecznie zagrozić firmie o ugruntowanej pozycji na rynku.
Warto, aby każda firma zadała sobie pytanie, czy widzą siebie jako np. fabryki wykonujące produkcję na technologiach sprzed 20 lat, czy jako firmy innowacyjne? Czy firma jest przygotowana na szybkie zmiany, kiedy opracowała jakiś patent, jakie technologie wyróżniają taką firmę od pozostałych i na ile pozwalają jej na nawiązanie równorzędnej rywalizacji z konkurencją?
Polskie firmy niewiele inwestują w badania i rozwój, skupiają się na przejmowaniu istniejących rozwiązań. Natomiast publiczne wydatki na B+R na przestrzeni lat wzrosły o wiele mniej niż średnia dla UE. Z raportu KPMG (Dojrzałość innowacyjna przedsiębiorstw w Polsce, 2014) wynika, że blisko połowa przedsiębiorstw uznaje innowacyjność za cel strategiczny swojej działalności. Aż 78% średnich i dużych firm w Polsce pracuje nad innowacjami. Z drugiej strony 44% firm nie prowadzi wielostronnych działań z obawy o rentowność z inwestycji. Nawet podmioty z grupy najbardziej innowacyjnych zintegrowane w parkach i inkubatorach technologicznych w niecałych 10% korzystają ze środków zewnętrznych na finansowanie rozwoju w tym wdrażanie innowacji. Skoro jest tak wiele do zrobienia w zakresie innowacji i blisko 80% firm planuje zwiększyć skalę inwestycji to dlaczego cały czas poziom inwestycji stoi na tak niskim poziomie ?
Rozwój polskiej gospodarki zależy i zależeć będzie w przyszłości od MŚP. Wciąż brakuje propozycji dla filaru polskiej przedsiębiorczości – małych i średnich przedsiębiorstw, ale także elementów stanowiących ogniwo pośrednie pomiędzy producentami/ wytwórcami, a rynkiem oraz odbiorcą a producentem, które rozwijają się w Europie Zachodniej w postaci grup marketingowych i grup zakupowych. Wynikają one z najlepszych europejskich tradycji spółdzielczości, opartych o rozwój kapitału społecznego – zaufania.
Zaznaczamy, że musimy być innowacyjni, należy więc zacząć od budowania kultury zaufania i przełamywania barier zaufania, między innymi poprzez współpracę klastrową, budowanie aliansów biznesowych, kooperację firm. To pozwoli na łączenie potencjałów, wykorzystanie efektu skali. Jako że reprezentuję Ogólnopolski Klaster Innowacyjnych Przedsiębiorstw (OKIP), największą organizację klastrową w Polsce, która skupia kilkaset przedsiębiorstw, począwszy od bardzo szerokiego grona firm sektora MŚP i startupów, skończywszy na największych polskich firmach, w tym firmach rodzinnych, nadmienię możliwości innowacyjnych możliwości rozwoju dla przedsiębiorstw, w oparciu o współpracę klastrową. Głównym działaniem Klastra jest wspieranie nowości, ulepszeń i wynalazków wypracowywanych z pomocą środowisk naukowych i badawczych. W ramach organizacji rozwijane są takie projekty jak polski samolot odrzutowy, elektryczny pojazd kompozytowy dla transportu, drony podwójnego zastosowania, innowacyjne rozwiązania dla utylizacji broni chemicznej z dna Bałtyku, neutralizacji odpadów komunalnych i niebezpiecznych, telemedycyna, rozwiązania dla logistyki, transportu i szeroko pojętej ekologii.
Młode, innowacyjne przedsiębiorstwa potrzebują dwóch rzeczy. Pierwszą jest kapitał na rozwój, drugą, wsparcie merytoryczne, wsparcie kontaktami z podmiotami i inwestorami. Skupmy się na tym pierwszym. Jednym z najczęstszym błędów jest próba dopasowania potrzeb kapitałowych pod konkretny instrument a nie odwrotnie. Kolejną bolączką polskich przedsiębiorców jest niedopasowanie struktury finansowania do aktualnych potrzeb, które często może zagrozić funkcjonowaniu firmy. Każdy przedsiębiorca zrzeszony w naszej organizacji klastrowej dostanie indywidualną opiekę ekspertów z różnych dziedzin biznesu. Ocenią oni poprawność biznesplanu, zaproponują odpowiednie finansowanie biorąc pod uwagę strukturę i koszty, pomogą zaprojektować koncepcję marketingową, zbudować rynek dla produktu usługi. Dzięki szerokiej współpracy międzynarodowej OKIP może pomóc w znalezieniu partnera biznesowego oraz ekspansji na świat swoich produktów/usług.
Angelika Jarosławska
Wiceprezes Ogólnopolskiego Klastra Innowacyjnych Przedsiębiorstw